Gdyby komukolwiek zadać pytanie, dlaczego uwielbiamy oglądać sport, jakich odpowiedzi moglibyśmy się spodziewać? Z pewnością różniłyby się nieco od siebie ale wiele z nich dotyczyłoby podobnej rzeczy – piękna wykonywanej dyscypliny. Ktoś kto jest fanem piłki nożnej odpowiedziałby – oglądam piłkę nożną, by móc się zachwycać pięknymi bramkami zdobywanymi z przewrotki, piętki albo obserwując strzały z dystansu w okienko. Fan siatkówki odpowie – Z przyjemnością patrzę na asy serwisowe, które osiągają prędkość 120 km/h. Ktoś kto uwielbia koszykówkę, będzie się zapewne zachwycał wsadami, albo dalekimi trafieniami z dystansu.
Czy każda dyscyplina ma zatem swoje ukryte piękno?
Oczywiście! W tym artykule postaram się choć w małym stopniu ukazać element ukazujący piękno królewskiej gry. Posłużę się do tego opisując kompozycję szachową, zwaną studium. Niestety, aby dojrzeć aspekty sztuki szachowej, wymagana jest podstawowa znajomość ruchów i wartości bierek.
Czym jest studium?
Studium szachowe jest pewnego rodzaju zagadką, która ma tylko jedno rozwiązanie prowadzące do nieoczekiwanego wyniku. W dużej większości studia są układane w końcowej fazie partii. Sprawia to, że jest ograniczona ilość posunięć które można wykonać. Przedstawię to na poniższym przykładzie. Kompozycja powstała przy autorstwie braci Płatowów.
Znając podstawy szachów, pozycja wydaje się odrobinę lepsza dla czarnych. Mają one hetmana w zamian za skoczka i wieżę. Można zatem przyjąć, że mają przewagę materialną jednego punktu. (Hetman ma wartość 9 punktów, skoczek ma wartość 3 a wieża wartość 5). Ponadto czarny hetman nie wydaje się być w żadnym stopniu ograniczony przestrzenią poruszania się, może wykonywać ruchy praktycznie w każdą z możliwych stron. Jednak pozycję wygrywają białe, w jaki sposób do tego dochodzi?
Po pierwsze wieża spycha króla o jedno pole w lewo a następnie biały król zbliża się do niego, jak na rysunku. Czarne w tym momencie są w sytuacji, w której każdy ruch prowadzi do przegranej. Taką pozycję określa się mianem „zugzwangu”. Dowolnie wybrany ruch Króla, Hetmana, bądź pionka prowadzi do strat.
Okazuje się że białego skoczka nie wolno zbić, ponieważ wieża daje szacha i w następnym posunięciu zbija hetmana. Co ważniejsze król czarnych stoi na tyle niekorzystnie, że z każdej strony grożą widełki na hetmana i króla. Oto przykładowe odejście:
Jesteś w stanie odgadnąć co się wydarzy po innych posunięciach? Np. 1…-Ha5? Koniecznie podziel się w komentarzu!