Gdy przejdziemy do ubiegłego stulecia, a nawet jeszcze dalej, partia szachów na najwyższym poziomie (np. mecze o mistrzostwo świata) miały następujące zasady:
- 2 godziny na wykonanie 40 posunięć
- 1 godzina na wykonanie kolejnych 20 posunięć
- 30 minut na dokończenie partii
Podliczając czasy dla obu zawodników, partia spokojnie mogła trwać 7h. Co istotne kiedyś dopuszczalne było przekładanie nieukończonego pojedynku na następny dzień, gdy okazywało się że jest już późno, a końca nie widać. Jak wiemy dziś w dobie komputerów i technologii nie miałoby to żadnego sensu.
Jak zatem sytuacja wygląda obecnie, w dobie technologii?
Rozgrywanie partii przez Internet
Rozwój Internetu i technologii sieciowych całkowicie zrewolucjonizował grę w szachy. Na platformach do gry zarejestrowanych jest miliony użytkowników, do wyboru są praktycznie wszystkie możliwe tempa gry. Najkrótsze z możliwych wynosi 1 minuta na zawodnika (bullet). Najczęściej jednak spotykane tempo gry w Internecie nie przekracza 15 minut na zawodnika, co sklasyfikowalibyśmy jako tempo szybkie.
Jak wygląda zatem sytuacja przy rozgrywaniu partii na żywo?
Przy partiach na żywo sytuacja jest prostsza. Poszczególne turnieje, które są organizowane mają z góry określony dystans czasowy. Są to :
- Partie błyskawiczne – tempo 3 minuty na zawodnika + 2 sekundy za każdy wykonany ruch.
- Partie szybkie – tempo 10 minut na zawodnika + 5 sekund za każdy wykonany ruch.
- Partie klasyczne – tempo 90 minut na zawodnika + 30 sekund za każdy wykonany ruch.
W ostatnim z wymienionych temp często spotyka się dodatkowe 30 minut po wykonanych 40 posunięciach.
Ile trwa mecz o mistrzostwo świata?
Ostatnie mecze o mistrzostwo świata rozgrywane były na dystansie 14 rund. Oznacza to, że może być maksymalnie tyle partii klasycznych. Co ciekawe tempo nie różni się znacznie od tego, które było w czasach dawnych (o których wspomniałem na początku artykułu). Na wykonanie 40 posunięć zawodnicy mają 120 minut, na kolejne 20 ruchów przeznaczone jest kolejne 60 minut. Gdy nie dojdzie do rozstrzygnięcia po 60 posunięciach zegar nalicza kolejne 15 minut z bonifikatą 30 sekund za każde kolejne posunięcie. Jeśli któryś z zawodników zdobędzie 7,5 punkta jest to jednoznaczne ze zwycięstwem w meczu. Jeśli padnie remis 7:7 zawodnicy grają dogrywkę tempem 25 minut na zawodnika + 10 sekund za każde posunięcie. Jeśli dalej nie wyłoni to zwycięzcy grane są dwie partie tempem 5 minut + 3 sekundy. Gdy dalej padnie remis są jeszcze możliwe dwie partie w tym samym tempie. Gdyby rozstrzygnięcia wciąż nie było grany jest armageddon. Oznacza to, że zawodnik grający kolorem czarnym mając 4 minuty na partię musi co najmniej zremisować, aby zwyciężyć mecz. Gracz koloru białego ma 5 minut i musi wygrać, aby zostać zwycięzcą.
Dlaczego w każdych rodzajach szachów pojawił się czas dodawany?
Jest to bardzo ważna kwestia, która zaczęła ewoluować na początku obecnego millenium. Dodawany czas wniósł wiele zmian w rozgrywkach szachowych. Przede wszystkim spowodował, że zawodnik mający o wiele lepszą sytuację na szachownicy nie musi się martwić o to, że zdąży zwyciężyć. Dość częstym zjawiskiem zwłaszcza u zawodników niższej klasy była „gra na czas”, polegająca na graniu do samego końca, mając totalnie przegraną z nadzieją, że przeciwnik nie zdąży zamatować. Ponadto bonus czasowy za każde posunięcie znacząco ułatwił pracę sędziom. W czasach gdy nie były dostępne zegary elektroniczne, pozwalające dodać czas za każdy ruch, w końcowych momentach partii często dochodziło do reklamacji. Sędzia na podstawie ułożenia bierek i oszacowania realnych szans obu stron musiał zarządzić czy w danej pozycji trzeba się zgodzić na remis, czy pozycja jest na tyle otwarta, aby móc ją kontynuować. Wprowadzenie do użytku dodawanego czasu całkowicie wyeliminowało wszelkie reklamacje „gry na czas”.
Ile zatem trwa partia szachów?
- Przy rozgrywaniu przez Internet większość rozgrywek nie przekracza 30 minut.
- Przy rozgrywaniu na żywo, w zależności od tempa będzie to:
- Ok 10 minut dla partii błyskawicznych(blitz)
- Ok 30 minut dla partii szybkich (rapid)
- Od 3 do 6 godzin dla partii klasycznych (standard).