Częstym pytaniem osób, które nie zanurzyły się dogłębnie w temat szachów jest: co to znaczy przygotować się do partii szachowej? Choć odpowiedzi mogą być przeróżne np. wygłosić mowę motywacyjną, zastosować doping zewnętrzny (pobudzacze czy inne substancje poprawiające koncentrację), albo zadbać o formę fizyczną przed partią (co również jest istotne 😉), to odpowiedź na to pytanie wymaga dłuższych wyjaśnień.
Po co wykonuje się przygotowanie do partii?
Partia klasyczna najczęściej rozgrywana jest tempem 90 minut na zawodnika oraz 30 sekund dodanych za wykonanie każdego posunięcia (wciśnięcie zegara na stronę przeciwnika). Podczas takiego turnieju klasycznego zazwyczaj dzień przed rozgrywką zawodnicy dowiadują się z kim będą grać następną partię. Jest zatem czas, aby zajrzeć do bazy danych i zerknąć jakie przeciwnik gra debiuty oraz jaki jest jego styl gry… Co to oznacza w praktyce? Po kolei. Najczęściej trenerzy szachowi czy też bardziej doświadczeni zawodnicy mają dostęp do bardzo rozbudowanych zasobów, gdzie zawartych jest zdecydowana większość partii. Ponadto, gdy nie dysponujemy szczegółowymi bazami albo nie wydają się one być aktualne. W środowisku szachowym istnieje strona internetowa, w której znajdują się wszyscy zarejestrowani na świecie zawodnicy. Jej witryna to ratings.fide.com.
Można to trochę porównać do rankingu ATP czy WTA w tenisie. Na tej stronie znajdziemy dosłownie wszystkie informacje dotyczące każdego zawodnika np. w jakich turniejach przeciwnik grywał (klasyczne, szybkie, błyskawiczne), jak wygląda przyrost punktów rankingowych a nawet nazwy i dokładne daty turniejów, w których brał udział. Oto przykładowe wyszukanie i jego interpretacja:
Z danych wynika, że zawodnik był bardzo aktywny w okresie wakacyjnym (od czerwca do września). W szachach klasycznych (standard) zdobył przyrost rankingowy ok 160 punków (61+32+10+63). Jeśli klikniemy dany okres w którym grał, będziemy w stanie zobaczyć co to był za turniej i z jakimi przeciwnikami zagrał oraz kiedy dany turniej się odbył. Przykładowo, poniżej widzimy jaki to był turniej w okresie sierpnia 2021 r.
Klikając link z turniejem wyświetlą się jeszcze bardziej szczegółowe dane
Klikając w Tournament details możemy odszukać dokładną datę zawodów.
Dlaczego jest to tak istotne? Ponieważ dzięki znajomości nazwy turnieju oraz jego daty, możemy wejść na stronę chessarbiter.com/turnieje.php i odszukać praktycznie każde zawody, które miały miejsce w Polsce. Dzięki temu można dotrzeć do serwisu turniejowego i pobrać wszystkie partie. Partie są zapisywane w formacie pgn. Oczywiście zdarza się, że partie z turnieju klasycznego nie są publikowane. W tym przypadku niestety nic się nie da dodatkowo zrobić. Trzeba szukać dalej wśród zawodów, gdzie zapisy partii są opublikowane.
Jak odczytać zatem pliki, które zostały ściągnięte? Służą do tego przede wszystkim programy szachowe. Na rynku jest ich całkiem sporo. Według mnie najpopularniejsze to m.in. Fritz, Chessbase, Chessasistant. Z zasobów internetowych można nawet ściągnąć darmowy program Scid. Jest on bardzo prosty i intuicyjny. Mogę go polecić z całą odpowiedzialnością. Poza samym programem bardzo ważny jest silnik szachowy, który wspiera proces przygotowań i analiz. Obecnie najwyżej notowane są przedstawione w linku poniżej.
http://www.computerchess.org.uk/ccrl/4040/index.html
Możliwość wczytania plików pgn daje nam również jeden z najpopularniejszych serwisów internetowych lichess.org
Jaką korzyść daje dostęp do debiutów przeciwnika?
W momencie, gdy wczytamy naszą bazę danych możemy wpisać dane naszego oponenta.
Przykładowo wczytaliśmy pewnego zawodnika. Wiemy, że zawsze rozpoczyna ruchem 1.e4. Interesuje nas informacja co w przypadku gdy odpowiemy ruchem c5 (obroną sycilijską).
Z powyższej notacji wynika, że zawodnik zawsze gra wariant zamknięty ze Sc3.
Analogicznie można sprawdzić co przeciwnik gra po każdej innej odpowiedzi w pierwszym ruchu (np. po c6( obrona caro-kann), e6(obrona francuska) i wielu innych ruchach. Może ich być naprawdę wiele.
Mając te wszystkie informacje możemy wybrać:
– wariant który najbardziej nam odpowiada jeśli chodzi o szersze zrozumienie pozycji,
– nowinkę, która może zaskoczyć przeciwnika w sytuacji, gdy nie zna jakiegoś wariantu.
O czym warto pamiętać przygotowując się do partii?
Bardzo ważnym elementem, niekoniecznie stosowanym przez wszystkich nawet doświadczonych graczy jest brak sprawdzenia co przeciwnik gra kolorem, którym nam przyjdzie z nim grać. Po pierwsze tym sposobem sprawdzimy, czy oponent sam nie stosuje wariantów, którym sami chcemy go zaskoczyć, a po drugie pomoże nam wyczuć jego styl (agresywny, pozycyjny). Trzeba również być świadomym, że nie tylko my się przygotowujemy na przeciwnika. On może zrobić to samo, a na zawodach wyższej rangi jest to wręcz oczywiste. Dlatego w momencie gdy zagramy debiut, a przeciwnik gra przekonująco szybko i wykonuje posunięcia, które nam z pozoru odpowiadają, musimy być przygotowani na to, że wykona ruch, który sprowadzi pozycję na całkowicie inne tory. Czasem trzeba wręcz przeczuć, czy rywal nie jest dobrze przygotowany na podstawie pierwszych posunięć. Nie jest to oczywiście łatwe, ale szachy w końcu są grą umysłów i aspekt psychologiczny jest niezwykle istotny.